Noordzeekanaalgebied

Energie

Inhoud

Verduurzaming industrie

De industrie, netbeheerders, ondernemersverenigingen en overheden in het Noordzeekanaalgebied hebben een gezamenlijke ambitie: een bijna volledig CO₂ neutrale en circulaire economie in 2050.

Nederland heeft als doel gesteld in 2030 55 % minder CO₂ uit te stoten dan dat we in 1990 deden. In 2050 moet de industrie nagenoeg uitstootvrij zijn. Deze afspraken zijn vastgelegd in verschillende nationale, Europese en internationale verdragen. De industrie gaat over van fossiele energie naar energie uit hernieuwbare bronnen. Om de industrie te kunnen verduurzamen zijn grote veranderingen in het energiesysteem nodig. Dit is een complexe puzzel en vergt grote aanpassingen van de energie-infrastructuur. De ontwikkeling van een nieuw energiesysteem zorgt dat onze omgeving gaat veranderen. Meer windmolens op zee, transformatiestations, elektriciteitskabels in de grond, de komst van elektrolysers die waterstof produceren en warmtenetten voor de industrie of de gebouwde omgeving. De bedrijven, industrie en netbeheerders in het NZKG hebben grote stappen te zetten. Dat is niet altijd makkelijk, zeker in een gebied waar zoveel opgaven en uitdagingen samenkomen als het NZKG. Om te bepalen waar alle projecten landen in de regio is het Programma Energietransitie NZKG een bouwsteen in de NOVEX-aanpak NZKG.

Programma Energietransitie NZKG

Het Programma Energietransitie Noordzeekanaalgebied is een publiek-private samenwerkingsverband dat initiatieven rondom de verduurzaming van de industrie en de energietransitie in het gebied aanjaagt en versnelt. Het programma houdt overzicht in de voortgang en samenhang van de verduurzaming van de industrie en de energie-infrastructuur projecten in het NKZG. Knelpunten worden gesignaleerd en waar mogelijk opgelost door met de partijen in gesprek te gaan. In het samenwerkingsverband komen vraag en aanbod bijeen, bespreken we de programmering, investeringsbeslissingen en inpassingsvraagstukken m.b.t. energie-infrastructuur en wordt gewerkt aan randvoorwaarden.

Het Programma Energietransitie NZKG werkt voor én met de industrie, overheden en netbeheerders uit het Noordzeekanaalgebied. Het programma wordt ingezet met als doel: versnelling en realisatie van concrete projecten. De verduurzaming van de industrie en uitvoering van de CES NZKG heeft als vertrekpunt de vier energiedragers van de toekomst:

  • Waterstof
  • Elektriciteit
  • Warmte/stoom
  • Koolstof opslag/afvang

​​​​De bovenstaande afbeelding brengt energie-infrastructuurprojecten in het NZKG in beeld. Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Nationaal Programma Verduurzaming Industrie

Het Nationaal Programma Verduurzaming Industrie (NPVI) is binnen het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), Ministerie van Klimaat en Energie en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat opgezet om meer regie te verkrijgen en samenhang tussen initiatieven te realiseren op gebied van verduurzaming van de industrie in Nederland. Een intensievere samenwerking tussen publieke en private partijen is essentieel om de verduurzaming van de industrie te realiseren. Het NPVI geeft die publiek-private samenwerking in belangrijke mate vorm in de zes industrieclusters die Nederland heeft. Elk industriecluster heeft een clusterregisseur. Zij sturen op de voortgang van projecten en het oplossen van knelpunten tussen bedrijven, overheden en netbeheerders rondom investeringen in de energie-infrastructuur. Voor het Noordzeekanaalgebied is Ingrid Post de clusterregisseur.

Versnellingstafels en Versnellingsloket

In vier Versnellingstafels komen de belanghebbenden van de energiedragers (waterstof, elektriciteit, warmte/stoom en koolstof) op gebied van vraag en aanbod bij elkaar om voortgang van projecten te bespreken en knelpunten te agenderen. De regio’s IJmond, Zaanstreek en Westpoort hebben een ‘regionale roadmap’ gemaakt. In de roadmap staat per regio een verdieping van de transitiepaden van bedrijven en rand voorwaardelijke projecten op deelregio niveau. 

  • De energietransitie zorgt ervoor dat ons energiesysteem verandert. In de toekomst wordt elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare bronnen zoals zon en wind. Nu wordt elektriciteit nog opgewekt in kolen- en gascentrales. Het energiesysteem van de toekomst is diverser doordat de opwek lokaal én op verschillende plekken plaatsvindt. De CES NZKG laat zien dat de vraag naar elektriciteit vanuit de industrie sterk gaat toenemen richting 2030 en 2050.

    De Versnellingstafel Elektrificatie richt zich op tijdige realisatie van de benodigde uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet en het slimmer gebruiken van het net.

    Een overzicht van de elektriciteitsprojecten in het Noordzeekanaalgebied.

  • Groene waterstof wordt gemaakt met water en elektriciteit. Bij dit proces (genaamd elektrolyse) komt geen CO2 vrij. Bij verbranding geeft waterstof de energie vrij zonder te vervuilen. Dit maakt het duurzaam alternatief voor steenkool en aardgas. Waterstof kan worden gebruikt als grondstof voor industriële processen waar hoge temperaturen voor nodig zijn. Bijvoorbeeld voor staal en chemie. Het kan ook dienen als brandstof voor lucht- en scheepvaart en zwaar transport.

    Vanwege de ligging van het NZKG is waterstof een interessante vervanger voor het gebruik van fossiele brandstoffen in deze regio. In verschillende projecten wordt gewerkt aan de aanleg van het waterstofnetwerk (zowel hoge als lage druk), elektroloyse, maar ook aan de import van waterstof en het aanpassen van productieprocessen in de industrie. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van de Direct Reduced Iron installatie bij Tata Steel.

    Een overzicht van de waterstofprojecten in het Noordzeekanaalgebied.

  • De Versnellingstafel Warmte/Stoom inventariseert waar kansen in de regio liggen op het gebied warmte hergebruik. Waar kan warmte van de industrie hergebruikt worden en welke partijen kunnen hier aan meewerken? De Versnellingstafel Warmte/Stoom bekijkt ook hoe kennisdeling en het monitoren van de voortgang van de projecten in het gebied van toegevoegde waarde kan zijn.

Het Versnellingsloket

Bedrijven, bedrijvenclusters en andere partijen die tegen knelpunten aanlopen kunnen gebruik maken van ‘Het Versnellingsloket’. Dit initiatief is er om knelpunten op te lossen en verduurzamingskansen te versnellen. We doen dit door een casus door te spreken, alle aspecten van de vraag en de bijbehorende barrières in beeld te brengen en de benodigde partijen bij elkaar te brengen. Wil je gebruik maken van het Versnellingsloket? Neem dan contact op via info@noordzeekanaalgebied.nl. Zie ook eerdere casussen.

Cluster Energie Strategie

De Nederlandse industrieclusters stellen elke twee jaar een Cluster Energie Strategie (CES) op. Hierin staat hoe bedrijven de doelen uit het Klimaatakkoord willen bereiken en welke energie-infrastructuur daarvoor nodig is. De CES vormt de input voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).

  • Met het MIEK voert het Rijk regie op de versnelling van energie-infrastructuurprojecten van nationaal belang. MIEK projecten zijn projecten die meer dan één regio dienen. De projecten kunnen urgent en complex zijn in de uitvoering en een belangrijke rol spelen bij het reduceren van CO₂.
  • In september 2022 is de CES NZKG 2022 gepubliceerd. Een belangrijke randvoorwaarde om CO₂-reductie te realiseren, is tijdige beschikbaarheid van energie-infrastructuur. De CES is hierbij een belangrijk instrument. In 2024 wordt de CES NZKG 2024 aangeboden aan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).

Kennis- leer en innovatieregio NZKG

De energietransitie vraagt innovatieve oplossingen, voldoende geschoold technisch personeel en scholingsaanbod dat gekoppeld is aan het energiesysteem van de toekomst. In het Noordzeekanaalgebied hebben de industrie, MKB, overheden en kennisinstellingen zich verenigd om de energietransitie te versnellen. De regio kent meerdere gerenommeerde kennisinstellingen met een breed aanbod aan MBO, HBO en WO opleidingsprogramma’s. Het veranderlijke karakter van de energietransitie vergt echter veel van de kennisinstellingen. Flexibiliteit is van groot belang om snel in te kunnen springen op trends in de energietransitie en actuele en hoogwaardige opleidingsprogramma’s aan te kunnen bieden.

Meer te weten komen over initiatieven in het Noordzeekanaalgebied? Bekijk hier het overzicht.

Talentontwikkeling Programma Noordzeekanaalgebied

Het Talentontwikkeling Programma Noordzeekanaalgebied richt zich op het doorontwikkelen van de opleidingsinfrastructuur en learning communities in de regio. Binnen het programma wordt gewerkt aan gezamenlijke verrijking van het onderwijsaanbod, curricula en de toegepaste en fundamentele kennisontwikkeling. Hierin wordt gebruik gemaakt van innovatieve leermethodes als leerwerk-trajecten, traineeships en, Challenge-based learning.

Talentprogramma’s

Het Noordzeekanaalgebied kent met Techport in de IJmond, Nova College, Techlands in de Zaanstreek, ROC Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam, InHolland Hogelschool, de universiteiten UvA en VU, onderzoeksinstituten TNO, AMCEL en AMOLF en proeftuinen als Energy Transition Campus Amsterdam (ETCA) en Techport Innovation Centre succesvolle programma’s op het gebied van de energietransitie. Deze programma’s gaan graag de verbinding aan met regionale bedrijven, MKB en overheden om te profiteren van onderlinge synergie en de kwaliteit en aanbod van de opleidingen te verbeteren. Denk hierbij aan intensieve kennisoverdracht, experts uit de industrie voor de klas, gezamenlijk de profielen van de toekomst in kaart brengen, opleidingsmodules samenstellen. 

Innovaties

In het Innovatieprogramma wordt gewerkt aan het aanbieden van de juiste faciliteiten en condities om innovatie in het ontwikkelings- en opschalingsproces in het gebied te begeleiden. De focus ligt op het versterken van de aanwezige innovatie infrastructuur en het creëren van de verschillende randvoorwaarden:

  • Ruimte voor innovatie,
  • Financiële middelen en subsidie programma’s,
  • Wet-, regelgeving en vergunningen,
  • Netwerk, matching en events,
  • Aantrekken van innovatie (positionering en branding),
  • Versterken NZKG energietransitie netwerk.

Het Noordzeekanaalgebied en de Metropoolregio Amsterdam streven ernaar uit te groeien tot een regio met een levendige en aantrekkelijke innovatiecultuur, waar technologische innovatie zichtbaar is en waar talent en innovaties tot ontwikkeling wordt gebracht.

Gerelateerde nieuwsberichten

Alle nieuwsberichten over energie bekijken →

Gerelateerde publicaties

Alle publicaties over energie bekijken →